သမာဓိက မရွိမျဖစ္ေလာ? ဖိႏွိပ္ရႈတ္ခ်ထိုက္သေလာ?

မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳေရး၌ သမထသည္ အလကားေလာ မရွိမျဖစ္ေလာ? သမထသည္ မည္သည့္ အခန္းက႑၌ ပါ၀င္သနည္း?

ႏိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႕

နိုင္ငံေတာ္သီးျခား၀ိနည္းဓိုရ္အဖြဲ႔ အမွတ္ (၁၂)

စဥ္	၀ိနည္းဓိုရ္ဆရာေတာ္မ်ား ဘြဲ႔ေတာ္	သက္ေတာ္/သိကၡာ	ေက်ာင္း/ ေက်ာင္းတို္က္
၁	ဘဒၵႏ ၱဂႏၶမာဘိ၀ံသ (အဂၢမဟာပ႑ိတ၊ အဂၢမဟာသဒၶမၼေဇာတိကဓဇ)	71/51	ဖက္ပင္အိုင္စာသင္တိုက္ သကၤန္းကြ်န္းျမိဳ႕နယ္ ရန္ကုန္
၂	ဘဒၵႏ ၱေခမိႏၵသာမိ (အဂၢမဟာပ႑ိတ)	68/48	ေျခာက္ထပ္ၾကီးဘုရားၾကီးတိုက္ ဗဟန္းျမိဳ႕နယ္ ရန္ကုန္
၃	ဘဒၵႏ ၱၾသဘာသာဘိ၀ံသ (အဂၢမဟာပ႑ိတ)	67/48	ဆင္မင္းေက်ာင္းတိုက္ ဘုရားၾကီးတိုက္ ခ်မ္းျမသာစည္ျမိဳ႕နယ္ မႏ ၱေလး
၄	ဘဒၵႏ ၱသိရိႏၵာဘိ၀ံသ (တိပိဋကဓရ ဓမၼဘ႑ာဂါရိက၊ အဂၢမဟာပ႑ိတ)	62/42	မဟာ၀ိသုဒၶါရံုေရႊက်င္တိုက္သစ္ ဗဟန္းျမိဳ႕နယ္ ရန္ကုန္တိုင္း
၅	ဘဒၵႏ ၱၾသဒါတသိရီဘိ၀ံသ (အဂၢမဟာဂႏၳ၀ါစကပ႑ိတ)	57/37	အေ၀ရာရာမရန္ကင္းေက်ာင္းတိုက္ မႏၱေလးျမိဳ႔
၆*	ဘဒၵႏ ၱသီဟဗလ (အဂၢမဟာပ႑ိတ)	81/62	ထီးလိႈင္ေက်ာင္း ရမည္းသင္းျမိဳ႔နယ္ မႏၱေလး
၇*	ဘဒၵႏ ၱအဂၢ၀ံသာဘိ၀ံသ (အဂၢမဟာပ႑ိတ)	77/57	ေပါက္ျမိဳင္ေက်ာင္းတိုက္ မႏၱေလး

အရန္ ၀ိနည္းဓိုရ္ဆရာေတာ္မ်ား = *

ေစာဒကဆရာေတာ္      =  ဆရာေတာ္ ဦး၀ိသုဒၶ (သာသနဓဇသိရိပ၀ရ ဓမၼာစရိယ၊ ၀ိသိ႒ ဒီဃဘာဏက) မွန္ကင္းေက်ာင္းတိုက္၊ ေအာင္ေျမသာစံျမိဳ႕နယ္ မႏၱေလး။

 ႏိုင္ငံေတာ္သီးျခား ၀ိနည္းဓိုရ္အဖြဲ႔ အမွတ္ (၁၂)မွ စိစစ္ဆံုးျဖတ္ေသာ ၀ိနစၦယက်မ္းစာမွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ စုဒိတကဆရာေတာ္မ်ားကိုမူ မေဖာ္ျပလိုေတာ့ေပ။ ဆရာစြဲ အလြန္ၾကီးမားသူမ်ားက စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ ျဖစ္မည္ စိုး၍ျဖစ္သည္။ အျပည့္အစံုကို အမွတ္ ၁၂ ဆရာေတာ္မ်ား စိစစ္၍ သာသနာေရး၀န္ၾကီး ဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ စာအုပ္၌ ေလ့လာနိုင္ပါသည္။

'ေၾသာ္......သမာဓိက အလကားပဲ။ ပညာကမွ ကိေလသာမွလြတ္ေစႏိုင္တယ္။' (စဥ္35 ႏွာ452)

'သမာဓိက နိဗၺာန္မေရာက္။ ပညာကမွ နိဗၺာန္ေရာက္ေစပါတယ္။ (စဥ္35 ႏွာ 455)

'ေရွးက ၀ိပႆနာဉာဏ္သာ အားထုတ္။ ေနာက္က နိဗၺာန္ျဖစ္တဲ႔ မဂ္ဉာဏ္က ေပၚလာလိမ္႔မယ္ကြ။ (ပ) သမာဓိပါေသးလား။ (မပါပါဘူး)။ အဲ သမာဓိကို မပါဘူး။ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ေဟာတဲ႔ ပါဠိဆိုတာ ဦးသြင္မွတ္ဖို႔ပဲ။ (မွန္ပါ)။ (စဥ္35 ႏွာ469/470)

'ငါဘုရားသာသနာေတာ္မွာ သမာဓိကို အႏွစ္သာရ ထားတာ မဟုတ္ဘူး။ သမာဓိ အက်ိဳးေၾကာင့္ နိဗၺာန္ရမယ္လို႔လည္း ငါမေဟာဘူး။ (ပ) ၀ိပႆနာေၾကာင့္သာ နိဗၺာန္ေရာက္မယ္လို႔ ငါေဟာတယ္။ ဒါ ထည့္ျပျပန္တယ္။ ဒါ အ႒ကထာအာေဘာ္ေနာ္။ (စဥ္35 ႏွာ475)

'ဒါေၾကာင့္ ဒကာ ဒကာမေတြ လာတဲ႔အခါ 'ျဖစ္မႈ ပ်က္မႈ ရႈေပးဖို႔' ဆိုျပီး သကာလ အားေပးလိုက္တယ္။ သမာဓိကုိ အထူးအားမေပးေတာ့ဘူး။ (စဥ္35 ႏွာ 475)

          ဆရာေတာ္ၾကီး၏ အထက္ပါေဟာေျပာမႈမ်ားသည္ အစြန္းေရာက္ေသာ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား အသိလြဲမွားသြားေစေသာ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား ျဖစ္သည့္အျပင္ 'ငါဘုရားသာသနာေတာ္မွာ သမာဓိကို အႏွစ္သာရ ထားတာ မဟုတ္ဘူး။' ဟု အ႒ကထာဆရာက မေျပာပါပဲလ်က္ ေဟာေျပာသည္ဟု ဆိုထားျခင္းမ်ားေၾကင့္ အဓမၼ၀ါဒအျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေပးရန္။ သမာဓိကို (၀ါးလံုးရွည္ႏွင့္ ေရာခ် သိမ္းက်ံဳးရိုက္၍ ) ရႈတ္ခ်ပစ္ပယ္ေသာ စကားရပ္မွန္သမွ် ေဟာစဥ္တရားမ်ားမွ လည္းေကာင္း အသံတရားမ်ားမွလည္းေကာင္း ပယ္ဖ်က္ေပးပါရန္ ေစာဒနာ အမွတ္ ၁၁ အျဖစ္တင္သြင္းခဲ႔ပါသည္။

          စုဒိတကဆရာေတာ္မ်ားမွလည္း ဆရာေတ္ာၾကီး၏ ေဟာေျပာခ်က္မွာ ဘုရားေဟာတရားေတာ္မ်ားႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ ဓမၼ၀ါဒမ်ားျဖစ္ေၾကင္း အကိုးအကားတို႔ျဖင့္ တင္ျပၾကျပန္သည္။

          ဤအမွတ္ ၁၁ ေစာဒနာလႊာ ျဖစ္ေပၚေစေသာ 'သမာဓိဟာ (မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္အတြက္) အလကားဘဲ' ဟူေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ေဟာေျပာခ်က္တို႔သည္ နိဒါနဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္ နိဒါနသံယုတ္ သုသိမသုတ္ကို အေျခခံ၍ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ရာ သုသိမသုတ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို ေလ့လာသင့္ေပသည္။

     ဘုရားရွင္ ရာဇျဂိဳဟ္ျမိဳ႕  ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ တပည့္သံဃာေတာ္မ်ားအား ဒကာ ဒကာမမ်ားက လြန္စြာၾကည္ညိဳေလးျမတ္ၾကျပီး ပစၥည္းေလးပါးကို သဒၶါထက္သန္စြာလွဴဒါန္းၾကေသာေၾကာင့္ ပစၥည္းေလးပါး ေပါမ်ားၾကသည္။ တိတၳိ ပရိဗိုဇ္တို႔မွာမူ ရိုေသေလးစားမႈမခံရေတာ့သျဖင့္ ပစၥည္းေလးပါး ရွားပါးလာၾကသည္။

     ပရိဗိုဇ္တပည့္မ်ားစြာရွိေသာ သုသိမပရိဗိုဇ္ကို တပည့္မ်ားက 'အရွင္ ေဂါတမထံ ပညာသင္ျပီး လူေတြကိုေဟာေျပာလွ်င္ လာဘ္လာဘေပါမ်ားႏိုင္ေၾကာင္း' ေျပာၾကသျဖင့္ သုသိမပရိဗိုဇ္ကိုယ္တိုင္ဘုရားရွင္ထံလာေရာက္၍ ရဟန္းျပဳခြင့္ေတာင္းသည္။ ပါရမီျပည့္ေနသူ ျဖစ္ေၾကာင္းသိသျဖင့္ ဘုရားရွင္က ရဟန္းျပဳခြင့္ ေပးသည္။

     ၀ါမဆိုမီ ဘုရားရွင္ထံ တရားေတာင္း၍ အားထုတ္ၾကေသာ ရဟန္းတို႔သည္ ၀ါကြ်တ္ေသာအခါဘုရားရွင္ထံလာျပီး မိမိတို႔ ရရွိသိျမင္ေသာ အရဟတၳဖိုလ္္ကို ေလွ်ာက္ၾကားၾကသည္။

    သုသိမ ရဟန္းက ထိုအေၾကာင္းကုိ စိတ္၀င္စားျပီး ထိုရဟႏၱာ မေထရ္မ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္ကာ ဣဒၶိ၀ိဒစေသာ အဘိညာဥ္တန္ခိုးမ်ား ရပါရဲ႔လားဟုေမးေလွ်ာက္ရာ ရဟႏၱာမ်ားက 'ငါတို႔သည္ ပညာျဖင့္သာ ကိေလသာမွလြန္ေျမာက္ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္' ဟုေျဖၾကားသည္။ သုသိမနားမလည္ေပ။

     သုသိမရဟန္းက ဘုရားထံ သြားေရာက္ ေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားရွင္က 'ပုေဗၺ ေခါ သုသိမ ဓမၼဒိ႒ိတိဉာဏံ၊ ပစၦာ နိဗၺာေန ဉ`ာဏံ = သုသိမ ၀ိပႆနာဉာဏ္က ေရွးဦးစြာ ျဖစ္သည္။ နိဗၺာန္ကိုသိျမင္ေသာ မဂ္ဉာဏ္က ေနာက္မွျဖစ္သည္။' ဟု မိန္႔ေတာ္မူရာ သုသိမရဟန္းနားမလည္ျပန္ေပ။

     ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘုရားရွင္က အနတၱလကၡဏသုတ္ေဒသနာအတိုင္း ခႏၶာငါးပါး၏ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱျဖစ္ပံု၊ ထိုခႏၶာငါးပါးကို တဏွာ မာန ဒိ႒ိ ျဖင့္ မစြဲလန္းထိုက္ပံုတို႔ကို ေဟာၾကားေတာ္မူရာ ထိုေတပရိ၀႗ေဒသနာေတာ္အဆံုး၌ ရဟန္းေတာ္ အရွင္သုသိမ ရဟႏၱာျဖစ္ေလသည္။

     ဤ သုသိမသုတ္ပါဠိေတာ္၌ 'သမာဓိသည္ အလကား၊ အသံုးမက်' ဟူ၍ ဘုရားေဟာၾကားခ်က္မရွိပါေပ။ ရဟႏၱာျဖစ္လွ်င္ တန္ခိုးအဘိညာဥ္ရသည္ဟု အထင္ရွိေနပံုရေသာ သုသိမရဟန္းက 'အရွင္ဘုရားတို႔ ဣဒၶိ၀ိဒအဘိညာဥ္စေသာ တန္ခိုးအဘိညာဥ္မ်ား အရွင္ဘုရားမ်ား ရၾကပါသလား?' ဟု ေမးျမန္းေသာအခါ ရဟန္းေတာ္မ်ားက မရေၾကာင္း၊ ပညာျဖင့္သာ ကိေလသာမွ လြန္ေျမာက္ခဲ႔ေၾကာင္း ေျဖၾကားေတာ္မူၾကသည္။

     ရဟန္းေတာ္မ်ားက ' ပညာမေတၱေန၀ ေခါ မယံ အာ၀ုေသာ ' ဟူ၍ ေျဖၾကားေသာစကားကို အ႒ကထာဆရာက-   ' ပညာ၀ိမုတၱာ ေခါ မယံ အာ၀ုေသာတိ အာ၀ုေသာ မယံ နိဇၥ်ာနကာ သုကၡ၀ိပႆကာ ပညာမေတၱေန၀ ၀ိမုတၱာတိ ဒေႆတိ' ဟုဖြင့္ေတာ္မူသည္။

     ဤ၌ ပညာ၀ိမုတၱာကို 'ပညာမေတၱေန၀ ၀ိမုတၱာ' ဟု ဖြင့္ျပရာ 'ပညာမေတၱေန၀ = ပညာျဖင့္သာလွ်င္' ဟူေသာ စကားသည္ ' ငါတို႔သည္ ပညာမွ်ျဖင့္သာ ကိေလသာမွလြန္ေျမာက္ခဲ႔ၾကရသည္၊ သမာဓိျဖင့္ကိေလသာမွ လြန္ေျမာက္ခဲ႔သူမ်ား မဟုတ္ၾက' ဟု ဆိုလိုရာေရာက္သည္။

     မွန္၏။ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ (၁) ဥဘေတာဘာဂ၀ိမုတၱ ရဟႏၱာ (၂) ပညာ၀ိမုတၱ ရဟႏၱာ - ဟုႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။( အဘိ၊၃။၁၈၄ အံ၊၂။၄၀၃ စသည္) ထိုတြင္ ဥဘေတာဘာဂ၀ိမုတၱ ပုဂၢိဳလ္ဟူသည္ အရူပစ်ာန္တို႔ကို ၀င္စား၍ ထိုစ်ာန္မွထျပီး ( က်င့္ဆဲပုဂၢိဳလ္မ်ား သက္ဆိုင္ရာအရူပစ်ာန္၄ပါးမွထျပီး) ထိုစ်ာန္၌ျဖစ္ေသာ သခၤါရတရားတို႔ကို အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ၀ိပႆနာရႈျပီး ရဟႏၱာျဖစ္လာေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ နိေရာဓသမာပတ္မွထလာျပီးေနာက္ (ေလာကီစ်ာန္၈ဆင့္လံုး ရျပီးေသာ အနာဂါမ္၀င္စားနိုင္ေသာ သမာပတ္တစ္မ်ိဳး) ရဟႏၱာျဖစ္လာသူ ဟူ၍ ငါးမ်ိဳးရွိသည္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လွ်င္ စ်န္လည္းရ + ရဟႏၱာလည္းျဖစ္ေသာ အရူပစ်ာနလာဘီရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ဥဘေတာဘာဂ၀ိမုတၱ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္ ဟုေခၚသည္။စ်ာန္မရဘဲ ရဟႏၱာျဖစ္လာၾကသည့္ သုကၡ၀ိပႆကရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္မ်ားကို ပညာ၀ိမုတၱရဟႏၱာ ပုဂၢိဳလ္ ဟုေခၚသည္။

     ဤသို႔ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည့္အနက္ ဤသုသိမသုတ္လာ ရဟႏၱာမ်ားကား စ်ာန္မရေသာ သုကၡ၀ိပႆကရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္မ်ားျဖစ္၍ ပညာ၀ိမုတၱရဟႏၱာမ်ားသာျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို ရည္ရြယ္၍ ' ပညာမေတၱေန၀ ေခါ မယံ အာ၀ုေသာ '  ဟုေျဖဆိုျခင္းသာျဖစ္သည္ အခ်ိဳ႔ေသာ ကမၼ႒ာနစရိယဆရာေတာ္တို႔ယူဆၾကသကဲ႔သို႔ 'သမာဓိကို အလကား' ဟုေျပာလိုေသာေၾကာင့္ ယင္းသို႔ေျဖဆိုျခင္းမဟုတ္ေပ။ 

     ထို႔အျပင္ သုသိမသုတ္ အ႒ကထာ၌လာေသာ (စုဒိတက ဆရာေတာ္တို႔ ကိုးကားျပေသာ) 'အာဇာေနယ်ာသိ၀ါတိအာဒိ ကသၼာ ၀ုတၱံ? ၀ိနာပိ သမာဓိ ံ ဧ၀ ဉာဏုပၸတၱိဒႆနတၳံ' ဟူေသာ စကားသည္လည္း စုဒိတကဆရာေတာ္တို႔ ယူဆသကဲ့သို႔ ပညာျဖင့္သာ ရဟႏၱာျဖစ္နိုင္သည္၊ သမာဓိျဖင့္ ရဟႏၱာမျဖစ္နိုင္- ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ကို ဆိုလိုသည္ မဟုတ္။ ' ၀ိနာပိ သမာဓိ ံ- သမာဓိကို ၾကဥ္၍လည္း ဉာဏ္ျဖစ္နိုင္၏' ဟု 'အပိ' သဒၵါျဖင့္ဆိုေသာေၾကာင့္ ဥဘေတာဘာဂ၀ိမုတၱ ရဟႏၱာမ်ားကဲ႔သို႔ သမာဓိကို အေျခခံ၍လည္း ရဟႏၱာျဖစ္နိုင္သည္- ဟူေသာ အနက္အဓိပၸာယ္ကိုသာ ဆိုလိုသည္။

    စုဒိတက ဆရာေတာ္တို႔က သံယုတ္ အ႒ကထာလာ-

  ' သုသိမ မေဂၢါ ၀ါ ဖလံ ၀ါ နသမာဓိနိႆေႏၵာ, န သမာဓိအာနိသံေသာ, န သမာဓိႆ နိပၹတၱိ၊ ၀ိပႆနာယ ပေနေသာ နိႆေႏၵာ, ၀ိပႆနာယ အာနိေသာ, ၀ိပႆနာယ နိပၹတၱိ' (သံ၊႒၊၂။၁၁၇) ဟူေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ မဂ္ဖိုလ္ ရေရး၌ သမာဓိသည္ လိုရင္းမဟုတ္၊ မဂ္ဖိုလ္သည္ သမာဓိ၏ အက်ိဳးရင္းလည္းမဟုတ္ အက်ိဳးဖ်ားလည္းမဟုတ္။ ၀ိပႆနာ၏ အက်ိဳးသာျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာသည္သာ လိုရင္းျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ သမာဓိကို အလကားဟုဆိုထိုက္ေၾကာင္း တင္ျပၾကေလသည္။

     ဤေနရာ၌ သံယုတ္အ႒ကထာ၏ အထက္ပါဖြင့္ဆိုခ်က္သည္ အရာဌာနအားလံုးႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ (၀ါ) အရာဌာနအားလံုးကို ျခံဳငံုမိေသာ အဖြင့္ဟု ဆိုနိုင္မည္ မထင္ေပ။ ရဟႏၱာျဖစ္ခဲ႔ၾကေသာ ဤသုသိမသုတ္လာ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အေျခအေနကုိေဖာ္ျပေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္သာဟု ယူဆသင့္ေပသည္။ ထို႔အျပင္ သုသိမသုတ္၍ သံုးေသာ သမာဓိဟူသည္ သဘာ၀တရားတို႔၏ သေဘာသဘာ၀ကို သိျမင္ေနရာ၍ တည္ျငိမ္ေနေသာ အနက္ကို မဆိုလိုပဲ  စ်ာန္သမာဓိမ်ားကို သာ ဆိုလိုသည္ဟု ယူဆသင့္သည္။ အရွင္သုသိမကိုယ္တိုင္ ခ်ည္းကပ္၍ေမးေလွ်ာက္ခံရေသာ ရဟႏၱာမ်ားသည္ သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၱာတို႔သာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုရဟႏၱာ အရွင္ျမတ္တို႔၏ မဂ္ဖိုလ္သည္ သမာဓိ (စ်ာန္) ၏ အက်ိဳး မဟုတ္၊ ၀ိပႆနာ၏ က်ိဳးသာျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာအားထုတ္၍ မဂ္ဖိုလ္ရျခင္းျဖစ္သည္။ သမာဓိ (စ်ာန္ အဘိညာဥ္) တို႔ရေသာေၾကာင့္ ၄င္းတို႔ေပၚအမွီျပဳ၍ မဂ္ဖိုလ္ရျခင္းမဟုတ္ဟု သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၱာတို႔၏ အေျခအေနအေနအထားကိုသာဖြင့္ျပေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္ျဖစ္သင့္သည္။

      ထိုရဟန္းေတာ္မ်ား စ်ာန္အဘိညာဥ္ တန္ခိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ မရေသာ္လည္း ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္ေသာေၾကာင့္ ရဟႏၱာျဖစ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သင္ (သုသိမ) သည္လည္း စိတ္အားမငယ္လင့္ ၀ိပႆနာတရား ၾကိဳးစားအားထုတ္လွ်င္ မဂ္ဉာဏ္ဖိုလ္ဉာဏ္ ရမည္ဟု အားေပးေသာအေနျဖင့္ 'အာဇာေနယ်သိ ၀ါ တြံ သုသိမ၊ န ၀ါ တြံ အာဇာေနယ်တိ။ အထ ေခါ ဓမၼ႒ိတိဉာဏံ ပုေဗၺ၊ ပစ ၦာနိဗၺာေန ဉာဏံ' ဟု မိန္႔ၾကားျခင္းျဖစ္သည္။

     ဤသည္ကို ရည္ရြယ္၍ -

         ' အာဇာေနယ်ာသိ ၀ါတိအာဒိ ကသၼာ ၀ုတၱံ? ၀ိနာပိ သမာဓိ ံ ဧ၀ံ ဉာဏုပၸတၱိဒႆနတၳံ။ ဣဒံ ဟိ ၀ုတၱံ ေဟာတိ၊ သုသိမ မေဂၢါ ၀ါ ဖလံ ၀ါ နသမာဓိနိႆေႏၵာ, န သမာဓိအာနိသံေသာ, န သမာဓိႆ နိပၹတၱိ၊ ၀ိပႆနာယ ပေနေသာ နိႆေႏၵာ, ၀ိပႆနာယ အာနိေသာ, ၀ိပႆနာယ နိပၹတၱိ၊ တသၼာ ဇာေနယ်ာသိ ၀ါ တြံ န ၀ါ တြံ ဇာေနယ်ာသိ၊ အထ ေခါ ဓမၼ႒ိတိဉာဏံ ပုေဗၺ၊ ပစ ၦာနိဗၺာေန ဉာဏႏၱိ။' (သံ၊ ႒ ၊၂။၁၁၇) ဟု ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။

     ထိုထို ပါဠိေတာ္မ်ား၌ ရဟႏၱာျဖစ္ခန္းကို ေဟာေတာ္မူရာတြင္-' အာသ၀ါနံ ခယာ အနာသ၀ံ ေစေတာ၀ိမုတၱိ ံ ဒိေ႒၀ ဓေမၼ သယံ အဘိညာ သစၦိကတြာ ဥပသမၸဇၨ ၀ိဟရတိ' ဟု ေဟာေတာ္မူေလ့ရွိသည္။ 

     ဤ၌ ရဟႏၱာသႏၱာန္၌ျဖစ္ေသာ ပဓါနတရား ၂ပါးကို ေစေတာ၀ိမုတၱိ၊ ပညာ၀ိမုတၱိဟူေသာ ႏွစ္ပုဒ္ျဖင့္ျပထားရာ သမာထ (သမာဓိ စ်ာန္) ကို အေျခခံ၍ ရႈပြား၍ ရလာေသာ အရဟတၳဖိုလ္ကို ေစတာသမာဓိ၊ ၀ိပႆနာ သက္သက္ကို အေျချပဳရႈပြား၍ ရလာေသာ အရဟတၳဖိုလ္ကို ပညာ၀ိမုတၱဟု ဆိုလိုေပသည္။ အမ်ားနားလည္သည့္ စကားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ သမထယာနိကပုဂၢိဳလ္တို႔ ရေသာ အရဟတၳဖိုလ္ကို ေစေတာ၀ိမုတၱိ, ၀ိပႆနာယာနိကပုဂၢိဳလ္တို႔ ရေသာ အရဟတၳဖိုလ္ကို ပညာ၀ိမုတၱိဟု ဆိုလိုေပသည္။ 

      ထို႔ေၾကာင့္-   'သမထႆ ဖလံ ရာဂ၀ိရာဂါ ေစေတာ၀ိမုတၱိ၊ ၀ိပႆနာယ ဖလံ အ၀ိဇၨာ၀ိရာဂါ ပညာ၀ိမုတၱိ' (ေနတၱိ၊၃၇) ဟုလည္းေကာင္း၊

           'ဣတိ ေခါ ဘိကၡေ၀ ရာဂ၀ိေရာဂါ ေစေတၱာ၀ိမုတၱိ အ၀ိဇၨာ၀ိရာဂါ ပညာ၀ိမုတၱီတိ။ အပိ ေစတၱ သမထဖလံ ေစေတာ၀ိမုတၱိ၊ ၀ိပႆနာဖလံ ပညာ၀ိမုတၱီတိ-' ( မ၊႒၊၁၆၉။ ဣတိ၀ုတ္၊႒၊၂၄၁။သာရတၳ။၃။၄၇၇) ဟုလည္းေကာင္း ေဟာၾကားဖြင့္ဆိုေတာ္မူၾကသည္။

           'ေစေတာ၀ိမုတၱိ အရဟတၳဖိုလ္သည္ ( စ်ာန္တို႔ကို ၀ိပႆနာရႈပြားေသာၾကာင့္) သမထ၏ အက်ိဳးျဖစ္သည္။ ပညာ၀ိမုတၱိ အရဟတၳဖိုလ္သည္ (မရေသာစ်ာန္မပါဘဲ သိနုိင္သမွ် သခၤါရတို႔ကို ၀ိပႆနာသက္သက္ ရႈပြားေသာေၾကာင့္) ၀ိပႆနာ၏ အက်ိဳးျဖစ္သည္။ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္၏ သႏၱာန္၌ျဖစ္ေသာ (အရဟတၳဖိုလ္စိတ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ) သမာဓိသည္ သမထ၏ အက်ိဳးျဖစ္သည္။ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္၏ သႏၱာန္၌ျဖစ္ေသာ (အရဟတၳဖိုလ္စိတ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ) ပညာသည္ ၀ိပႆနာ၏ အက်ိဳးျဖစ္သည္။ (မဂ္ဖိုလ္တို႔သည္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳသိျမင္နိုင္ၾကသည္။ နိဗၺာန္သည္ကား မည္သည့္ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ႔မွ မလိုသလို နိဗၺာန္က ထုတ္လုပ္သည့္ အက်ိဳးဟူ၍လည္းမရွိ နိဗၺာန္သည္ အေၾကာင္းအက်ိဳး အျဖစ္အပ်က္တို႔မွ ကင္းလြတ္ေနေသာ သိျမင္နိုင္စရာ ဓမၼာရံုျဖစ္သည္)။

          ထို႔အျပင္ အဂၤုတၱရနိကာယ္ စတုကၠနိပါတ္ ယုဂနဒၶသုတ္၌ (၁) သမထကို ေရွ႕သြားျပဳ၍ ၀ိပႆနာကုိပြားမ်ားကာ မဂ္ကို ရေသာ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္။ (၂) ၀ိပႆနာကို ေရွ႔သြားျပဳ၍ သမထကို ပြာမ်ားကာ မဂ္ကို ရေသာ ပုဂၢိဳလ္။ (၃) သမထ ၀ိပႆနာကို အစံုျပဳ၍ ပြားမ်ားကာ မဂ္ကို ရေသာ ရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္ ဟု ရဟႏၱာျဖစ္ျခင္း၏အေၾကာင္း၌ သမထေရာ ၀ိပႆနာပါ ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ သမထ၀ိပႆနာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးတြင္ အေရးၾကီးေသာ ပဓါနတရားမ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူခဲ႔သည္။ (အံ၊၁။၄၇၅)။ (သမထသည္ ပညတ္၌ စိတ္တည္ျငိမ္ရံုမွ်ဟုမ်ားစြာလူေပါင္း အမွတ္မွား၏။ အမွန္စင္စစ္ အ၀ိဇၨာအပါအ၀င္ နီ၀ရဏတို႔ကို ႏွိပ္ကြပ္ထားကာ ပညတ္ျဖစ္ေစ ပရမတ္ျဖစ္ေစ သေဘာသဘာ၀တစ္မ်ိဳးတည္း၌ ထပ္ခါခါတည္ၾကည္စြာက်က္စားေနမႈကို သမထဟုဆိုအပ္၏ ဥပမာ စတုဓါတု၀၀တၳာန္လည္းပရမတ္ ၄င္းတို႔ကို က်င့္ရာ၌ သမထသက္သက္တြင္ ထိုပရမတ္မ်ား၏ သဘာ၀လကၡဏာကိုသာ ဆင္ျခင္၍ ထိုပရမတ္မ်ား၏ ဘေဘာသဘာ၀ သာမညလကၡဏာ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱကို သိျမင္ရန္ မဆင္ျခင္၍ မဂ္ဖိုလ္မရေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀ိပႆနာရင့္သန္လာျပီး သတိလြတ္ကင္း ဥဒၶစၥစိတ္ပ်ံ႔ လြင့္ျခင္း မရွိ အာရံု၏သေဘာမွန္ကို ပညာကသိနို္င္အာင္ ထပ္ခါခါထင္ရွားေအာင္ျပဳေနျခင္းသည္ ခဏိကသမာဓိေခၚ သမထအမည္တစ္မ်ိဳးပင္ ျဖစ္နိုင္သည။္ သဒၶါသတိ၀ီရိယပညာသမာဓိ တို႔သည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုထိန္းကာ အရိယသစၥာကုိသိျမင္ရန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၏ တစ္ခုမွ်က်န္၍မျဖစ္။ ထို႔အျပင္ အဂၤုတၱရနိကာယ္ စတုကၠနိပါတ္ ေရာဟိတႆ၀ဂ္ သမာဓိဘာ၀နာသုတ္၌လည္း မည္သည့္သမာဓိက အာသေ၀ါကုန္ အရဟတၳဖိုလ္ေရာက္ေၾကာင္းေလ့လာနိုင္ပါေသးသည္။ သခၤတ အသခၤတတို႔၏ သေဘာကို ၾကားနာရ၍ျဖစ္ေစ ဘာ၀နာရႈပြား၍သိျမင္လာ၍ျဖစ္ေစ ရႊင္လန္း ရွင္းလင္းၾကည္လင္မႈသည္ သဒၶါဗိုလ္ (ပီတိ လဟုတာ ပႆဓိ စေသာေစတသိက္မ်ား ခြဲမလြယ္ေအာင္ပါ၀င္ျပီးသားတည္း) အားေကာင္းလာျခင္းျဖစ္သည္၊ မေမ႔မေလ်ာ႔ သတိထားကာ သခၤါရတို႔သေဘာကို မယြင္းမခြ်တ္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းကား သတိဗိုလ္တည္း၊ ထပ္ခါခါ သဒၶါ သတိ သမာဓိ ပညာတိုးတက္ေအာင္ မဆုတ္နစ္ေအာင္ၾကိဳးပမ္ျခင္းသည္ ၀ီရိယဗိုလ္တည္း၊ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ သခၤါရတို႔ကို သတိက ဖမ္ေပးရာ၌ အာရံုကထင္ရွားသည္ျဖစ္ေစ မထင္ရွားသည္ျဖစ္ေစ ထိုသခၤါရ၏သေဘာသဘာ၀ကုိ မတုန္မလႈပ္ (ဟိုလိုလို ဒီလိုလိုမျဖစ္) တည္ျငိမ္ေသာအစြမ္းျဖင့္ ထင္ရွားေစမႈသည္ သမာဓိဗိုလ္တည္း၊ ထိုသခၤတ၏ သေဘာသဘာ၀ကို သံုးသပ္သိျမင္ သေဘာေပါက္မႈသည္ ပညာဗိုလ္တည္း။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း သမထ သမာဓိကို အလကားဟုဆိုျခင္းသည္ သမာဓိဗိုလ္က အေရးမပါဟုသြယ္၀ိုက္ မိန္႔ၾကားသကဲ႔သို႔ပင္တည္း)

         ဤ၌ သမထကို ေရွ႕သြားျပဳ၍ ၀ိပႆနာကိုပြားကာ ရဟႏၱာျဖစ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ ရွိသလို ၀ိပႆနာကို ေရွ႕ သြားျပဳ၍ သမထကိုပြားကာ ရဟႏၱာျဖစ္ေသာပုဂၢိဳလ္လည္းရွိေပသည္။ သမထကို ေရွ႕ သြားျပဳသည့္ သမထယာနိက ပုဂၢိဳလ္ပင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၀ိပႆနာကို ေရွ႕ သြားျပဳေသာ ၀ိပႆနာယာနိက ပုဂိၢဳလ္ပင္ ျဖစ္ျဖစ္ မဂ္ကိုရေသာအခါ ၀ိပႆနာဉာဏ္ (၀ိပႆနာမဂ္) က ေရွးဦးစြာျဖစ္၍ အရိယာမဂ္ (ေလာကုတၱရာမဂ္) က ေနာက္မွျဖစ္ေပသည္။ ဤသည္ကို ရည္ရြယ္၍ 'ပုေဗၺ ေခါ သုသိမ ဓမၼဒိ႒ိတိဉာဏံ၊ ပစၦာ နိဗၺာေန ဉ`ာဏံ' ေဟာေတာ္မူျခင္းျဖစ္သည္။ သမာဓိ- အေရးမပါ အရာမေရာက္ အသံုးမက် အလကားျဖစ္၍ ယင္းသို႔ေဟာျခင္းမဟုတ္ေပ။

     'သမာဓိ ံ ဘိကၡေ၀ ဘာေ၀ထ၊ သမာဟိေတာ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။' (သံ၊၂။၁၂။ သံ၊၃။၃၆၃) သမာဓိရွိက အမွန္ကို ျမင္ေစနုိင္သည္ ဟူေသာ ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာေတာ္သည္လည္း သမာဓိ မည္မွ်အေရးၾကီးေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနေပသည္။ (ဤေနရာ၌ လူအခ်ိဳ႕ ကလည္း သမာဓိဟုဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ ေန၀သညာနာသညာယတနစ်ာန္ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္တည္ျငိမ္လည္း ဒါေပမဲ႔ လကၡဏာေရးမျမင္ပါဘူး။ ပညာမွပညာ  သတိပညာရွိတာနဲ႔ ခဏိကသမာဓိက အလိုလိုပါျပီးသား ထပ္လုပ္ေပးေနဖို႔ မလိုဘူး ဧေကာဓေမၼာဆိုက္ဖို႔ပဲ လိုတာဟု လူတိုင္းကိုပင္ ဥဂၣဋိတညဴပုဂၢိဳလ္မ်ားပမာ ေဟာေျပာေနမႈမ်ားလည္းရွိေပသည္ အမွန္မွာ ဧေကာဓေမၼာဟူသည္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ကိုဆိုလိုရင္းသာျဖစ္သည္ သတိသက္သက္ျဖင့္လည္း ဘာအရိယသစၥာမွမသိနိုင္ေပ ပိုျခင္းမရွိလြန္စြာမွ လိုအပ္သည္ကားမွန္၏။ ေဗာဓိပကၡိယ ၃၇ပါးလံုး လိုက္ျပီး ဉာဏ္ကြန္႔ရမလြယ္လွ်င္ပင္ ဗိုလ္ မဂၢင္ ေဗာဇၥ်ာင္ စေသာ အုပ္စုတစ္ခုခ်င္းဆီမွ ေဗာဓိပကၡိယအဂၤါမ်ားကို ထက္သန္လာေအာင္ ဆိုလိုရင္းကိုသေဘာေပါက္လာေအာင္ ၾကိဳးစားသင့္လွသည္။ စိတ္ျဖင့္တိုင္းပါေနေသာ ဧကဂၢတာေစတသိက္မွ်ကိုသာ ျမတ္ဘုရားဆိုလိုပါလွ်င္ ဤမွ်သမာဓိကို အမႊန္းတင္ေဟာစရာ မရွိပါေပ။ တခ်ိဳ႕ ပါရမီေကာင္းသူေတြက လြယ္လြယ္ႏွင့္ အမွန္ထင္ရွားေစေသာ သမာဓိအလိုလိုရနိုင္ေသာ္လည္း တရားစာေပေလ့လာရာမွာ ဘုရားဆိုလိုတာသိမွပါ။) မွန္ကန္ေသာ အသိဉာဏ္ (၀ိပႆနာဉာဏ္) ျဖစ္ေရးတြင္ သမာဓိမပါ၍ မျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမာဓိ အားေကာင္းမွ ပရမတ္၏ အျဖစ္မွန္ သဘာ၀ကို သိျမင္နုိင္ေၾကာင္း ျပဆိုေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဂၢါမဂၢဉာဏ ဒႆန၀ိသုဒၶိ၊ ပဋိပဒါဉာဏ ဒႆန၀ိသုဒၶိ ဟူေသာ ၀ိပႆနာဉာဏ္ျဖစ္ေပၚေရး ႏွင့္ ဉာဏဒႆန၀ိသုဒိၶ ဟူေသာ မဂ္ဉာဏ္ျဖစ္ေပၚေရးတြင္ စိတၱ၀ိသုဒၶိဟူေသာ နိ၀ရဏတရားမ်ားမွ ဖယ္ခြာေနကာ အာရံု၏သေဘာမွန္ကို ထင္ရွားေစမႈ (ဥပစာရ အပၸနာမ်ားရလွ်င္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္) မပါပဲ မျဖစ္ေပ။ သို႔ရာတြင္ သမာဓိသည္ ပညာ၏ေနာက္လိုက္၊ သမာဓိသည္ မဂ္ဖိုလ္ရေရးတြင္ အေရးၾကီးေသာ တရားမဟုတ္ ဟူေသာ စကားတို႔သည္ ဘုရားေဟာေဒသနာမ်ားကို ပ်က္ရယ္ျပဳသကဲ႔သို႔ ျဖစ္ေပသည္။

     ထို႔အျပင္ ဆရာေတာ္ၾကီးက ' ဒါေၾကာင့္ ပညာကမွ သူ႔ျဖစ္ပ်က္ျမင္ စိတ္ကေလး၏ ျဖစ္ပ်က္ကို ပညာကမွ ဒုကၡသစၥာကို သိတာ (မွန္ပါ့)။ သမာဓိသံုးခုက မသိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သမာဓိမဂၢင္သံုးခုက သစၥာသိရဲ႕ လား။ မသိပါဘူူး။ ျဖစ္ပ်က္ ဒုကၡသစၥာကုိ သိရဲ႕ လား။ (မသိပါဘူး) (ပ) သမာဓိသက္သက္သည္ သစၥာမျမင္ေသာေၾကာင့္ နိဗၺာန္မေရာက္နိုင္ဘူး။ ပညာကမွ သစၥာျမင္၍ နိဗၺာန္ေရာက္တယ္' ဟူေသာ ေဟာေျပာခ်က္သည္လည္း ' ပညာသက္သက္ျဖင့္ နိဗၺာန္ေရာက္နိုင္သည္' ဟူေသာ မွားယြင္းေသာအယူ အဆကို ျဖစ္သြားေစနုိင္ပါသည္။ (ဆရာေတာ္ၾကီးကိုကား ရႈတ္ခ်စရာမလိုပါေပ ရဟႏၱာပင္ျဖစ္လင့္ကစား အင္မတန္ခြဲရခက္ေသာ ေစတသိက္တို႔ကို ကြဲကြဲျပားျပားသိရန္မလြယ္ သို႔ေသာ္အမွားကိုကား ျပင္ေပးရန္သာလိုသည္)

       အမွန္မွာ သမာဓိသက္သက္ျဖင့္ နိဗၺာန္မေရာက္နိုင္သကဲ႔သို႔ ပညာသက္သက္ျဖင့္လည္း နိဗၺာန္မေရာက္ပါေပ။ မဂၢင္ရွစ္ပါးတို႔သည္ မိမိတို႔ဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္းျဖင့္ ဆိုင္ရာကိေလသာကို ပယ္ျခင္း နိဗၺာန္ကိုသိျမင္ျခင္းဟူေသာ ကိစၥတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ လူရွစ္ေယာက္ပါေသာ အဖြဲ႔ တစ္ဖြဲ႔က ၾကီးမားေသာကိစၥကုိ ေဆာင္ရြက္ၾကရာတြင္ ထိုလုပ္ငန္းျပီးစီးပါက ရွစ္ေယာက္လံုးေဆာင္းရြက္သည္ဟုပင္ ဆိုရမည္။ 

      မဂၢင္ရွစ္ပါးတို႔တြင္ သမၼာဒိ႒ိသည္ မိမိဆန္႔က်င္ဘက္ ကိေလသာမ်ား၏ မိစၦာဒိ႒ိကို ပယ္ျခင္းကိစၥ နိဗၺာန္ကို အာရံုျပဳရျခင္း ကိစၥ သမၸယုတ္တရားတို႔ႏွင့္တကြ ထိုနိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳရျခင္း (၀ါ) သမၸယုတ္တရားတို႔အား သစၥာ၄ပါးကို ျမင္ေအာင္ ျပတတ္ေသာကိစၥဟူေသာ သံုးကိစၥကုိ ေဆာင္ရြက္သည္။ သမၼာသကၤပၸက မိစၦာသကၤပၸတို႔ကို ပယ္ျခင္းကိစၥ နိဗၺာန္ကို အာရံုျပဳျခင္းကိစၥ သမၸယုတ္တရားတို႔ကို အာရံုေပၚသို႔ တင္ေပးျခင္းကိစၥ တို႔ကိုျပဳလုပ္ေပးသည္။ က်န္မဂၢင္တို႔ကလည္း ဆိုင္ရာကိလသာကို ပယ္ျခင္းကိစၥ နိဗၺာန္ကို အာရံုျပဳျခင္းကိစၥ သမၸယုတ္တရားတို႔ကို ေကာင္းစြာသိမ္းယူျခင္းကိစၥ သံုးမ်ိဳးစီတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ၾကေလသည္။

      ဤတြင္ သမၼာဒိ႒ိက မိမိႏွင့္ယွဥ္ဘက္ သမၼာသမာဓိ စသည္တို႔ကို သစၥာေလးပါးသိျမင္ေအာင္ ျပဳေပးသျဖင့္ သမၼာ၀ါစာ စေသာ သီလမဂၢင္၊ သမၼာသမၼာဓိစေသာ သမာဓိမဂၢင္မ်ားသည္လည္း သစၥာေလးပါးကိုသိျမင္ေအာင္လုပ္ေပးၾကသည္။ ( သစၥာေလးပါးကို ၀ိရတီ စေသာ သီလေစတသိက္မ်ားက ကိုယ့္ဘာသာအာရံုမျပဳနိုင္ေသာ္လည္း သစၥာေလးပါးကိုသိျမင္ျပီးေနာက္ ဥပမာေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ အျပင္းအထန္ေမ႔ေလ်ာ႔ကာ သတိပညာေရွ႕ သြားမရွိသည္ပင္ျဖစ္ေစ အပါယ္မုခ်က်ေစနိုင္ေသာ အကုသိုလ္ဒုစရိုက္တို႔ကို မက်ဴးလြန္နိုင္ေအာင္ ၀ိရတီေစသိက္က အလိုလိုထက္ျမက္ေနေပေတာ့သည္။ ဤသည္မွာ ထို၀ိရတီေစတသိက္သည္သာမန္ သတိပညာသမာဓိ၀ိရိယျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းေနရသည္ မဟုတ္ သစၥာျမင္ျပီးေသာ ၀ီရတီျဖစ္၍သာ သတိပညာလြတ္ကင္းေသာ္လည္း အလိုလိုထက္ေနသည္ဟုဆိုထိုက္ေပသည္။ အခ်ိဳ႕ က  မဂ္ဖိုလ္အတြက္ တကယ္ အလုပ္လုပ္သည့္ မဂၢင္၅ပါးဟုဆိုကာ ဗုဒၶေဒသနာကို အာစရိယ၀ါဒျဖင့္ သီလမဂၢင္သံုးပါးအား အေရးသိပ္မပါဟု အနက္ေရာက္ေအာင္ ယူဆၾကသည္။ အဘိဓမၼာပိဋကတ္ မဂၢဂၤ၀ိဘဂၤ၌ မဂၢင္တရားမ်ားကို ၈မ်ိဳးတနည္း ၅မ်ိဳးႏွစ္နည္းျဖင့္ ဖြင့္ဆိုထားပါ၏။ သို႔ေသာ္ သမၼာ၀ါစာ သမၼာကမၼႏ ၱ သမၼာအာဇီ၀တို႔ကို ၅မ်ိဳးခြဲျပနည္း၍ျဖဳတ္ထားခဲ႔ျခင္းသည္ သီလကအထူးအရးမပါ ၀ိပႆနာက်င့္ရံုျဖင့္ လံုေန၍မဟုတ္ စ်ာန္သမာပတ္၌ ကြ်မ္းက်င္ျပီးသူမ်ား အထူးအားျဖင့္ ျဗဟၼာမ်ားသည္ အလိုလို သီလလံုျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္သာ သူတို႔အတြက္ အပိုေဟာရာမေရာက္ေအာင္ ခ်န္လွပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။   ျခင္ရိုက္လွ်င္ ရိုက္တယ္မွတ္ ငါးေခါင္းထုလွ်င္ ထုတယ္မွတ္ အရက္ေသာက္လွ်င္ ေသာက္တယ္မွတ္ဟု ဘာလုပ္လုပ္သတိျဖင့္လုပ္ ဧေကာဓေမၼာဆိုက္သည္ ဟု သတိပဌာန္အေပၚေနာက္ေျပာင္သူတို႔၏ စကားကုိလည္း မေမ႔အပ္ေပ။ ၀ိပႆနာရႈေနခိုက္ သီလလံုျပီးျဖစ္သည္ ဟူေသာအယူကို ဆင္ျခင္ဖြယ္ျဖစ္သည္။ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္မ်က္ေမွာက္ျပဳေရး အတြက္ မဂၢင္အုပ္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ အဂၤါမွန္သမွ် အားလံုး အေရးၾကီးလွသည္ျဖစ္၏။)

     ထို႔ေၾကာင့္ 'သမၼာဓိမဂၢင္သံုးခုက သစၥာသိရဲ႔လား မသိဘူး။ ျဖစ္ပ်က္ဒုကၡသစၥာ သိရဲ႕ လား။ (မသိပါဘူး) (ပ) သမာဓိသက္သက္သည္ သစၥာမျမင္နိုင္ေသာေၾကာင့္ နိဗၺာန္မေရာက္နို္င္ဘူး' ဟူေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ေဟာေျပာမႈသည္ ပိဋကတ္ေတာ္ႏွင့္ မကိုက္ညီပါေပ။ (ေစတနာက ယွဥ္ဖက္တရားတို႔ကို အာရံုသို႔ တြန္းတင္ေပးသည္ စုစည္းေစသည္ ဟုဆိုရာ၌ ဥပမာ ေဒါသေစတသိက္ကိုလည္း အာရံုေပၚသို႔ တြန္းတင္ေပးသည္။ ထိုအခါ အာရံုကို သိေသာစိတ္၌ ေဒါသ ေမာဟ ဥဒၵစၥ အဟီရိက လည္း တူတူတြဲပါမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ သမၼာဒိ႒ိက သစၥာသိျမင္ေသာစိတ္ျဖစ္ေစရာ၌ ယွဥ္ဖက္ သီလ သမာဓိတို႔ႏွင့္ အတူတူစုျပီးသိျမင္သည္ဟု ဆိုလိုဟန္ရွိသည္)

     ဤ၌ မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္ ေဒြဓာ၀ိတကၠသုတ္ အ႒ကထာလာ ဥပမာကိုလည္း သိမွတ္အပ္ေပသည္။

     စစ္သားတို႔အတြက္ ကတုတ္က်ဥ္း (ခံတပ္) သည္ လြန္စြာ ေက်းဇူးမ်ားေပသည္။ စစ္သားသည္ ထိုကတုတ္က်ဥ္းကို အမွီျပဳ၍ ထိုမွထြက္ကာ ရန္သူစစ္တပ္ကို တိုက္ခိုက္၏။ ထိုသို႔ တိုက္ခိုက္ရင္း လက္နက္မ်ားကုန္သြားလွ်င္လည္းေကာင္း ထမင္းဆာျခင္း ေရငတ္ျခင္း ရိကၡာကုန္ျခင္း ျဖစ္ခဲ႔လွ်င္လည္းေကာင္း ကတုတ္က်ဥ္းသို႔ျပန္လာျပီး လက္နက္ျဖည့္၏ ပင္ပန္းသည္ကုိ အနားယူ၏ ေရႏွင့္အစာကို ၀လင္ေအာင္စား၏။ ထိုသို႔ အားေမြးျပီးမွ ရန္သူတပ္ကုိ တိုက္ျပန္၏။ လက္နက္မ်ားကုန္သြားေသာအခါ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ေသာအခါ ပင္ပန္းေသာအခါ ကတုတ္က်ဥ္းသို႔ ျပန္၀င္ျပီး အားျဖည့္ျပန္၏။ ထို႔ေနာက္ ရန္သူစစ္တပ္ကို တိုက္ျပန္၏။

     ဤနည္းတူ ၀ိပႆနာ ကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္းေသာအခါ မကြ်မ္းက်င္ မႏိုင္နင္းေသးေသာ ေယာဂီသည္ ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းအားထုတ္စဥ္အတြင္း ေညာင္းညာပင္ပမ္းလာ၏။ ကိုယ္တြင္း၍ မီးကဲ႔သို႔ပူ၏။ ေခြ်းမ်ားစြာ ထြက္လာ၏။ ေခါင္းမွ အပူေငြ႔ အခိုးေငြ႔ မီးကဲ႔သို႔ ထြက္၏။ ထိုအခါ စိတ္သည္ ပူေလာင္ပင္ပန္းလာေတာ့၏။ (လူတိုင္းျဖစ္တာေတာ့ မဟုတ္ေပမဲ႔ ျဖစ္တတ္တာပါ။ မျဖစ္ရင္ျပႆနာမရွိ ျဖစ္လာလွ်င္ဟု စိတ္ခ်ရေအာင္ ျပင္ဆင္သင့္၏။ ေရွးေထရ၀ါဒ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားသည္ ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းက်င့္ရာ၌ မိစ ၦာအေႏွာက္အယွက္ ကိေလသာအေႏွာက္အယွက္ နည္းနိုင္သမွ်နည္းရန္ ဗုဒၶါႏုႆတိ ေမတၱာ မရဏႏုႆတိ ကာယဂတာ သို႔မဟုတ္ အသုဘ ဟူသည့္ စတုရာရကၡ ေလးပါးေသာ အေစာင့္အေရွာက္ သမထတရားတို႔ကို အခါအားေလွ်ာ္စြာ စီးျဖန္းေတာ္မူၾကသည္ ဟု မွတ္တမ္းတို႔၌ ေတြ႔၏။)

      ထိုသို႔ျဖစ္လာလွ်င္ စစ္သားသည္ကတုတ္က်ဥ္းသို႔ ၀င္၍အားျပန္ျဖည့္သကဲ႔သို႔ ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းကို လႊတ္၍ သမထကမၼ႒ာန္းကို စီးျဖန္း၏။ သမထကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္း၍ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ျငိမ္သက္ေအးခ်မ္းလာေသာအခါ ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းကို ရႈျပန္၏။ ထပ္မံပင္ပန္းလာေသာ္ ယခင္နည္းတူ သမထကမၼ႒ာန္းကို ေျပာင္း၍ရႈ၏။ ထိုအခါ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ျငိမ္သက္ေအးခ်မ္းလာျပန္၏။ (သမထကမၼ႒ာန္းျဖင့္ ခ်မ္းသာခံစားလ်က္ ကာမ၀ိတက္မ်ားဖယ္ရွား ေနကၡမပါရမီေျမာက္ေစျခင္းႏွင့္ ထိုခ်မ္းသာကို တဏွာျဖင့္ စြဲမက္စြာ ခံစားျခင္းသည္ တျခားစီျဖစ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ဒီဃနိကာယ္ ပါထိက၀ဂ္ စကၠ၀တၱိသုတ္၌ 'ရဟန္း၏ခ်မ္းသာတိုးပြားျခင္းသည္ အဘယ္နည္း? သမထစ်ာန္သမာဓိတိုးပြားျခင္းျဖစ္၏။' ဟုမိန္႔ေတာ္မူထား၏။ စ်ာန္ခ်မ္းသည္ မွီ၀ဲထို္က္ေသာ ခ်မ္းသာျဖစ္ေသာ္လည္း စြဲျငိရန္ကားမဟုတ္ပါေခ်။ အဘိဓမၼာ၌လည္း မဟဂၢဳတ္ ျမင့္ျမတ္ေသာစိတ္မ်ားဟုဆို၏။ ထိုအျပင္အပၸနာစ်ာန္တို႔သည္ အာသ၀တရားမ်ားလည္းမဟုတ္ ဟူ၍ စ်ာန၀ိဘဂၤ၌ ျပဆို၏။ ေကာင္းမႈတရား၌ျပည့္စံုေစပါ ဟု ျမတ္ဘုရားဆိုထားရာ သမထအက်င့္ကို အခ်ိဳ႕ က သာသနပအက်င့္ဟုဆိုျခင္းသည္ လြန္စြာမိုက္မဲေသာ စကားျဖစ္၏။)

       ဤသို႔လွ်င္ သမထ (သမာဓိ) သည္ ၀ိပႆနာအား ေက်းဇူးမ်ား၏။ သမထက ၀ိပႆနာကို ေစာင့္ေရွာက္သကဲ႔သို႔ အားေကာင္းေသာ ၀ိပႆနာကလည္း သမာထကို ေစာင့္ေရွာက္၏။ 

       ေယာက္်ားတစ္ေယာက္သည္ ကုန္းေပၚ၌ ေလွႏွင့္ ေလွျဖင့္ သယ္ရမည့္ ပစၥည္းတို႔ကို လွည္းေပၚတင္၍ သယ္ေဆာင္လာသည္။ ေရဆိပ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ လွည္းေပၚတင္လာေသာေလွကို ေရသို႔ခ်ကာ ထိုေလွေပၚသို႔ လွည္းႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းတို႔ကိုလည္းေကာင္၊ ႏြားတို႔ကို လည္းေကာင္း တင္ကာ တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ေခ်ာေမာစြာေရာက္၏။

       ကမ္းေပၚ၌ တစ္ဖန္ လွည္းျဖင့္ ေလွကို သယ္ေဆာင္သကဲ႔သို႔ ၀ိပႆနာကို သမထျဖင့္ ထိန္းေပးျမွင့္ေပးရသည္။ ေရထဲေရာက္ေသာအခါ ေလွျဖင့္လွည္းကို သယ္ေဆာင္ေပးရ သကဲ႔သို႔ သမထကို ၀ိပႆနာျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးရသည္။ ဤဥပမာကဲ႔သို႔ မဂၢင္ရွစ္ပါးတို႔တြင္ ပါ၀င္ၾကေသာ သမၼာဒိ႒ိစေသာ မဂၢင္တို႔သည္ သူ႔ကိစၥႏွင့္သူ ေဆာင္ရြက္ၾကရင္း ယွဥ္ဘက္ သမၸယုတ္တရားတို႔ကို မိမိနည္းတူေဆာင္ရြက္ေစနိုင္ေသာေၾကာင့္ မည္သူက သာသည္ မည္သူက ေနာက္လိုက္ မည္သူက အဓိကအျပည့္အစံု မည္သူက အလကား ဟု မဆိုသာေပ။ ရွစ္ပါးလံုးက သူ႔ေနရာႏွင့္သူ အညီအမွ် ေဆာင္ရြက္ၾက အေရးပါၾကသည္ဟုသာ ဆိုရေပမည္။

      သမာဓိ ကို အဘိဓမၼာက်မ္းတို႔၌ -

         'ပါေမာကၡလကၡေဏာ စ သမာဓိ, အ၀ိေကၡပလကၡေဏာ စ။ ယထာ ဟိ ကူဋာဂါရကဏၰိကာ ေသသ ဒဗၺသမ ၻာရာနံ အာဗႏၶနေတာ ပမုခါ ေဟာတိ၊ ဧ၀ေမ၀ သဗၺကုသလဓမၼာနံ သမာဓိစိေတၱန ဣဇၥ်နေတာ သေဗၺသမၸိ ေတသံ ဓမၼာနံ သမာဓိ ပါေမာေကၡာ ေဟာတိ။ (အဘိ၊ ႒၊ ၁၊ ၁၆၁) ဟုဖြင့္ဆိုျပေပသည္။

         'သမာဓိသည္ အၾကီးအမွဴးျဖစ္ျခင္း လကၡဏာ, မပ်ံ႕ လြင့္ျခင္း လကၡဏာ ရွိသည္။ အထြပ္တပ္ေသာ အိမ္၌ အထြတ္သည္ (ေခါင္သည္) ၾကြင္းေသာ (အခ်င္ ဒိုင္း ျမွား ရနယ္စသည့္) အိမ္အေဆာက္အဦတို႔၏ အစိတ္အပိုင္းတို႔ကို ဖြဲခ်ည္ထားေသာေၾကာင့္ အၾကီးအမွဴးျဖစ္သကဲ႔သို႔ အာရံုကို ထင္ထင္ရွားရွား အာရံု၏သေဘာကို ထင္ထင္ရွားရွား သိေစေသာ သမာဓိသည္လည္း သမာဓိရွိမွသာ အလံုးစံုေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔ကို ျပီးေစေသာေၾကာင့္ အလံုးစံုေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔၏ ေရွ႕ သြားေခါင္းေဆာင္ အၾကီးအမွဴး ျဖစ္သည္' ဟု ဆိုထားေပသည္။ (၀ိပႆနာအားထုတ္ရာ၌ ရႈစရာေျမာက္မ်ားစြာေသာ အာရံုတို႔အနက္ တစ္ခုကို ထင္ထင္ရွားရွားျမင္နိုင္ျခင္းသည္ ထိုအာရံုအေပၚသမာဓိတည္မွျဖစ္ေပသည္။ ခဏိကသမာဓိျဖင့္သာရႈ၏ပြားရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အပၸနာသမာဓိသည္ ၄င္းခဏိကသမာဓိကို အင္အားေတာင့္ေစရံုသာမက သီလမဂၢင္မ်ားကို အထူးစင္ၾကယ္ေစျခင္း ကိေလသာနီ၀ရဏတို႔မွ လြတ္ေနေသာ စိတ္အထူးစဥ္ၾကယ္မႈမ်ားကိုပါ အင္အားေတာင့္ေစသည္။ မိမိတြင္ လံုေလာက္ေသာ အရည္အခ်င္းမရွိ၍ စ်ာန္မရေသာ္လည္း စ်ာန္ကို အလကား အပို သာသနာပအက်င့္ ဟု မဆိုသင့္ေပ)

        ထို႔အတူ မိလိႏၵပဥွာက်မ္း၌လည္း ' မင္းျမတ္ အထြတ္ တပ္ေသာအိမ္၏ အခ်င္ရနယ္တို႔သည္ အထြတ္သို႔ ေရွးရႈ ညြတ္ေနၾကရ၊ အထြတ္သို႔ သြားေရာက္ ေပါင္းစံုၾကရသည့္အတြက္ အထြက္ကို အျမတ္ဆံုး' ဟု ဆိုရသကဲ႔သို႔ ရွိရွိသမွ် ကုသိုလ္တရားတို႔သည္လည္း သမာဓိသို႔ ညြတ္ၾက ေပါင္းဆံုၾကေသာေၾကာင့္ ကုသိုလ္တရားတို႔တြင္ သမာဓိကို အျမတ္ဆံုးဟုဆိုအပ္၏ ' ဟု အရွင္နာဂေသနက ေဟာေတာ္မူခဲ႔ေပသည္။ (မိလိႏၵ ၃၈)

       ဤသည္တို႔ကို ေထာက္လွ်င္ ကုသိုလ္တရားျဖစ္ေရး၌ သမာဓိသည္ မည္မွ် အေရးပါ အရာေရာက္သည္ကို သိႏိုင္ေပသည္။

       ေလာက၌ လုပ္စရာအလုပ္အေပၚတည္ျငိမ္မႈ သမာဓိရွိသူကုိ လူတိုင္းက ေလးစားၾကသည္။ ဟိုလုိလို ဒီလိုလို သမာဓိမရွိသူကုိ မည္သူကမွ် ေလးစားမႈ ျမတ္ႏိုးမႈ မရွိၾကေပ။ 'ဒီလူသမာဓိရွိတယ္ ဒီကိုယ္ေတာ္ သမာဓိအားေကာင္းတယ္' ဟု ဂုဏ္တင္ ခ်ီးမြမ္းၾကရေအာင္ သမာဓိက လူ႔အဆင့္အတန္းကို ျမွင့္တင္ေပးေပသည္။

        ဤသို႔ ေလာက + ဓမၼ ႏွစ္ဌာနလံုးတြင္ လြန္စြာအေရးပါ အရာေရာက္၍ လူတို႔၏တန္ဖိုး ဓမၼ၏ တန္ဖိုးကို ျမွင့္တင္ေပးေသာ သမာဓိကုိ ' သမာဓိက အလကား' ဟုေဟာၾကားျခင္းသည္ ပိဋကတ္ႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာ ေတြးအေခၚတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ 'သမာဓိဟာ အလကား' ဟူေသာစကားလံုးႏွင့္ သမာဓိကို ပစ္ပယ္ေသာ သမာဓိကုိ ရႈတ္ခ်ေသာ စကား အာလံုးတို႔ကို ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ေဟာစဥ္စာအုပ္မ်ားမွလည္းေကာင္း အသံသြင္းထားေသာ တရားတိပ္ေခြမ်ားမွလည္းေကာင္း ဖယ္ရွားေပးရမည္။

          ထို႔အတူ ' သမာဓိဟာ နိဗၺာန္မေရာက္' ' သမာဓိျဖင့္ ကိေလသာမွမလြန္ေျမာက္ႏိုင္' 'သမာဓိကို အႏွစ္သာရထားတာမဟုတ္ဘူး၊ သမာဓိအက်ိဳးေၾကာင့္ နိဗၺာန္ရလိမ္႔မယ္ လို႔လည္း ငါ မေဟာဘူး' ဟူေသာစရပ္ႏွင့္ အျခားအလားတူ စကားရပ္တို႔ကို ေဟာစဥ္စာ၏အုပ္မ်ားႏွင့္ အသံသြင္း တရားတိပ္ေခြမ်ားမွ ဖယ္ရွားေပးရမည္။ ( ရုတ္တရက္ စဥ္းစားလိုက္လွ်င္ စ်ာန္သည္ ၀ဋ္တရားသာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ နိဗၺာန္နဲ႔ ဘာမွမဆိုင္လို႔ ထင္ေကာင္းထင္ေပလိမ္႔မယ္။ ဒါေပမဲ႔ ပါရမီ ၁၀ပါးမွာ ပညတ္ သတၱ၀ါသက္သက္ကို အာရံုျပဳတဲ႔ ေမတၱာ သစၥာ ဒါန သီလ နိေကၡမ အဓိ႒ာန စတဲ႔ တရားမ်ာကို ပါ သြယ္၀ိုက္၍ ရုပ္နာမ္မကြဲျပားေသာ အတၱမိစ​​ ၦာအျမင္လို႔ စြပ္စြဲရာေရာက္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဘိဓမၼာ စ်ာန၀ိဘဂၤ၌ အရူပစ်ာန္အသာထား ရူပစ်ာန္ေလးပါးတို႔သည္ပင္ ရံခါ၌ ဥပါဒါန္၏အာရံုျဖစ္၏ သို႔ေသာ္ ဥပါဒါန္တို႔ကာမဟုတ္ ရံခါ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ကုန္၏။ ရံခါ မဟဂၢဳတ္ျဖစ္ျပီး ရံခါ၌ ေလာကုတၱရာျဖစ္ကုန္၏။ အခ်ိဳ႕ေလာကုတၱရာကို အာရံုျပဳကုန္၏။ ရံခါေလာကမွ ထြက္ေျမာက္ကုန္၏။ အာသ၀ႏွင့္လည္း မယွဥ္ကုန္။သံေယာဇဥ္ ကိေလသာ ေယာဂ ဂႏ ၳၾသဃ နီ၀ရဏ မဟုတ္ၾကကုန္။ စသည္ျဖင့္ ထူးထူးျခားျခား ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။ သာသနာပတန္ခိုးရွင္မ်ား၏ စ်ာန္အဘိညာဏ္သည္  မိစ ၦာဒိ႒ိမဟုတ္ကုန္ ထို စ်ာန္အေပၚစြဲလန္းမႈ ႏွင့္ ထုိစ်ာန္သည္ လံုး၀အျမဲ ေလာကအဆံုးျဖစ္သည္ဟု အယူအဆသည္လည္းေကာင္း ဒီဃနိကာယ္ သီလကၡႏၶ၀ဂ္ ျဗဟၼဇာလသုတ္ပါအတိုင္း အဘိညာဏ္အေပၚ မျပည့္မစံုျမင္ရာမွတစ္ဆင့္ ျဖစ္လာေသာ အယူမ်ားကသာ မိစ ၦာဒိ႒ိျဖစ္သည္။ အ၀ိဇၨာေမာဟ ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ကုသိုလ္ / စ်ာန္ဟူသည္ လံုး၀မရွိေပ။ဒီဃနိကာယ္က မဟာေဂါ၀ႏၵသုတ္တြင္ျမတ္ဘုရားသည္ စ်ာန္သည္ ၀ဋ္လည္ရန္ျဖစ္၏ ေလာကမွထြက္ေျမာက္ရာမဟုတ္ဟု မိန္႔ေတာ္မူကာ မဂၢင္၈ပါးျမတ္တရားကို ၀ဋ္ဆံုးရန္ျဖစ္သည္ ေလာကမွထြက္ေျမာက္ရာျဖစ္သည္ ဟု ထပ္မိန္႔ထားပါသည္။ သို႔ရာတြင္ သမၼာသမာဓိႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဒသနာအမ်ားဟ၏စုတြင္ စ်ာန္မ်ားကို ညႊန္းဆိုထားျပန္ပါသည္။ ျမတ္ဘုရားတို႔ မည္သည္ ခုတမ်ိဳးေတာ္ၾကာတမ်ိဳး ေဟာရိုးမရွိေပ။ ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ မဟာေဂါ၀ိႏၵပုဏၰား ဘ၀တြင္ စ်ာန္တရားျဖင့္ေရာက္အပ္ေသာ ျဗဟၼဘ၀ကို ေလာကအဆံုး ျမဲေသာအသက္ထင္၍ အားထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမတ္ဘုရား ခ်ီးမႊန္းေတာ္မူေသာ စ်ာန္သည္ ေနကၡမပါရမီေျမာက္ေသာ စ်ာန္သမာဓိမ်ားကို ဆိုလိုေပသည္။ ပိဋကတ္ေတာ္ကိုေလ့လာလွ်င္ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ေဒသနာတို႔တြင္ စ်ာန္သမထကို သမၼာသမာဓိစရင္းသြင္းထားသည္ကို ေတြ႔ရမည္။ မွန္၏ သီလမဂၢင္၃ပါးကလည္း သာသနာပအခါတြင္ရနိုင္သည္သာျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ျမတ္ဘုရားက တိတၳိတို႔၏ သာသနာ၌ အဂၤါ၈ပါးႏွင့္ျပည့္စံုေသာ မဂၢင္မရွိဟု မိန္႔ထာသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ သာသနာပက ဒါန သီလ သမထမ်ားသည္ အလကား ၀ဋ္ရွည္ယံု အေလာင္းပြားရံုသာျဖစ္သည္ဟု အခ်ိဳ႕ကဆိုၾက၏။ ဤသည္မွာ ျမတ္စြာဘုရား သာသနာကို နာမလည္၍ပင္ျဖစ္သည္။ ကိေလသခပ္သိမ္းျငိမ္းရန္ အေထာက္အပ႔ံျဖစ္ေရး ဦးတည္ေသာအေလာဘ အေဒါသ အေမာဟ ယွဥ္ေသာ ဒါနသီလသမထ မွန္သမွ် သာသနာပ ကာလ၌ျဖစ္ေစ ဘုရားအလိုေတာ္က် ပါရမီပင္ျဖစ္သည္။   ဒါကို ေရာခ်၍ စ်ာန္အားလံုးကို ဘုရားခ်ီးမႊမ္းသည္ဟု မဆိုအပ္သလို အားလံုးကို ႏွိပ္ကြပ္ေဟာသည္ဟုလည္း တစ္ၾကာင္းစာက်က္စာမွတ္စာ ရေသာ ပံုစံျဖင့္ မဆိုအပ္ေပ။ ေျပာေၾကးဆိုလွ်င္ ျမတ္ဘုရားသည္ ဘ၀ကုိ ရံခါ၌ႏွိပ္ကြပ္ေဟာေသာေၾကာင့္ ဒီပကၤရာျမတ္ဘုရားထံေမွာက္ ဘ၀နိေရာဓမယူပဲ ဘုရားျဖစ္ေအာင္ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာက်င့္ၾကံျခင္းက မိုက္မဲသည္ ရႈတ္ခ် ႏွိပ္ကြပ္သင့္သည္ဟု တလြဲယူဆ စရာျဖစ္နိုင္သည္။ သူ႔ေနရာႏွင့္သူ ယူတတ္ျခင္းသည္ တရားစာေပေလ့လာသူတို႔၏ လိုအပ္ေသာ အရည္အခ်င္းတစ္ခုုျဖစ္သည္။ အေလာ အေဒါသ အေမာဟ ဟူေသာ စံႏွင့္ ညီသမွ် မဂ္ဖိုလ္တိုက္ရိုက္အက်ိဳးေပသည္ျဖစ္ေစ သြယ္၀ိုက္သည္ျဖစ္ေစ ဘုရားေဟာတရားပင္ျဖစ္၍ အခ်င္းခ်င္း ႏွိပ္ကြပ္ ရန္ျဖစ္စရာမလိုေၾကာင္း ဒီဃ မဟာ၀ဂ္ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္၌ ေလ့လာနို္င္ပါသည္)

          မ်ဥ္းသားထားေသာ စာမ်ားသည္ ကြ်န္ေတာ္ နားလည္သေဘာေပါက္သလို ျဖည့္စြက္ခ်က္မ်ားျဖစ္ရာ အမွားပါပါက ကြ်န္ေတာ့တာ၀န္သာျဖစ္သည္။ အတတ္နိုင္ဆံုးမမွားေစရန္ ပိဋကတ္အကိုးမ်ားျဖင့္ ေရးျပထားေသာေၾကာင့္ မွန္မမွန္ကိုယ္တိုင္စစ္ေဆးသင့္ပါသည္။